Pomimo dotychczasowych badań przeglądowych dotyczących archeologii i historiografii Polski i NRD po 1945 r., nadal potrzebne są dalsze analizy związków między nauką a polityką, a także wewnętrznych procesów dyscyplinarnych i dyskursów w okresie „zimnej wojny”. Dotyczy to w szczególności badań „archeologii słowiańskiej”, badań archeologicznych i historiograficznych „Słowian” w czasach prehistorycznych i wczesnego średniowiecza.
W związku z ostatnimi wymaganiami szerszego i bardziej dynamicznego rozumienia nauki oraz stawania nowych podejść metodologicznych w historii nauki (a także archeologii), niniejszy artykuł koncentruje się na dwóch wiodących postaciach „archeologii słowiańskiej”, Witoldzie Henselu (PPR) i Joachimie Herrmannie (NRD), jako studiach przypadków, aby zapewnić większy wgląd w tę dyscyplinę.
Analiza przebiegu kariery Hensela i Herrmanna oraz ich dróg wiodących do „Słowian” jako jednego z głównych zainteresowań badawczych, ich funkcji administracyjnych jako dyrektorów instytucjonalnych oraz głównych narracji ich publikacji naukowych o wczesnych „Słowianach”, umożliwia dogłębnie przeanalizować zależności między pracą naukową, polityką i ideologią w tej dziedzinie badań.
Podejście porównawcze pozwala również na identyfikację równoległych tendencji we wschodnioniemieckiej i polskiej „archeologii słowiańskiej”, a także na specyficzne społeczne uwarunkowania i rozwój sytuacji w tych krajach.
Na przykładzie Hensela i Herrmanna staje się jasne, że wdrożona perspektywa biograficzno-porównawcza jest owocna i może być wykorzystana do dalszych badań w historii nauki.
