Paweł Polak opublikował niedawno w Studia Historiae Scientiarum w dziale „Nauka w Polsce” artykuł badawczy w języku polskim pt. „Rola historii nauki w działalności naukowej, dydaktycznej i filozoficznej Mariana Smoluchowskiego”.
W tej wiadomości naszego bloga Paweł Polak streszcza najważniejsze osiągnięcia swoich badań.
Czy mógły Pan przybliżyć Czytelnikom tematykę Pana artykułu?
PP:
Marian Smoluchowski znany jest jako wybitny fizyk, a także filozof fizyki. W zapomnieniu pozostaje jednak jego działalność na gruncie historii nauki. Fakt ten zmusza do refleksji nad tym, dlaczego dokonania Smoluchowskiego jako pioniera historiografii fizyki w Polsce zostały zapomniane i dlaczego dziś trudno wciąż trudno uznać te dokonania.
Trudności z uznaniem Smoluchowskiego za historyka biorą się w dużej mierze z pionierskiego charakteru jego dokonań, które z dzisiejszej perspektywy dalekie są od obecnych standardów uprawiania tej dyscypliny. Konieczne zatem było podjęcie analizy kontekstu działalności Smoluchowskiego związanej z historią nauki oraz pogłębienie analizy metodologicznej uprawianej przez niego działalności. Jeśli porzucimy dzisiejsze wyobrażenia o historii fizyki to możemy dostrzec, jak często Smoluchowski odwoływał się w swych pracach do kontekstu historycznego. Choć uważał, że historia nie odgrywa żadnej roli w uzasadnieniu teorii fizycznych, to jednak uważał on ją za wstęp do pogłębionego rozumienia zagadnień fizyki oraz przypisywał jej pewną rolę heurystyczną. Smoluchowski wykorzystywał więc najczęściej odwołania do historii fizyki dla uprawiania oryginalnej refleksji filozoficznej, szeroko stosował ją również w dydaktyce. Choć niektóre z prac Smoluchowskiego budzą krytyczne uwagi współczesnych historyków nauki, to warto na nie spojrzeć jako na ważny etap powstawania historiografii fizyki w Polsce.
Odsyłam do lektury tekstu artykułu:
Paweł Polak, Rola historii nauki w działalności naukowej, dydaktycznej i filozoficznej Mariana Smoluchowskiego
