Abstrakt
W swoim najsłynniejszym dziele, „Strukturze Rewolucji Naukowych”, Thomas S. Kuhn rozwija myśl, iż nauka jest zakorzeniona w historycznie przygodnych konstelacjach praktyk oraz idei. Historia jest tym samym częścią nauki. Nauka rozwija się, przekształcając to, co zastane, którą to myśl podjął również polski filozof, Stefan Amsterdamski. Kuhn dostrzegł również paralelność rozwoju nauki oraz poznania jednostkowego, co doprowadziło go do przekonania, iż istnieje różnica między tym, co naukowcy robią, a tym co „robi”sama nauka. Rozwój nauki jest nieciągły w tym sensie, iż nie może być mierzony żadną zewnętrzną wobec nauki miarą; tym samym, nauka jest sama dla siebie sędzią. W prezentowanym artykule identyfikuję podstawowe błędy w przyjętej przez Kuhna teorii rozwoju psychologicznego poznania, które najbardziej rzutują na jego wizję rozwoju nauki. Następnie rekonstruuję problem doświadczenia i rozwoju w kategoriach teorii systemów dynamicznych oraz poznania ucieleśnionego. Spostrzeżenia te organizuję za pomocą cyklicznego modelu rozwoju nauki, wyróżniając dwie podstawowe fazy: kreatywną i generatywną. Podejście cykliczne pozwala na przekroczenie dualizmów obecnych w koncepcji Kuhna (zaangażowanie versus krytycyzm, kreatywność versus przestrzeganie reguł.) a także na dalsze rozwinięcie spostrzeżenia Amsterdamskiego, iż krytycyzm jest możliwy mimo niedostępności uniwersalnych standardów oceny.
